SOSYAL MEDYA, GIDA RİSKLERİ HAKKINDAKİ BİLGİLERİ İLETMEK İÇİN POTANSİYEL BİR KAYNAK MI?
2014 yılında Avrupa Birliği tarafından desteklenen FoodRisC projesi, gıda riskleri ve güvenliğini iletmek için en etkili yöntemlere yönelik araştırma gerçekleştirdi. Geleneksel iletişim kanallarının sosyal medyayla birlikte kullanılması araştırmanın temelini oluşturmaktaydı. Avrupa'nın dört bir yanından araştırmacılar tarafından yürütülen bu çalışma, sosyal medyaya zaten aşina olan Avrupalı tüketicilerin gıdayla ilgili riskler hakkında bilgi aramak için bu medyayı kullanıp kullanmadığını değerlendirdi.
Filizlenmiş tohumlarda 2011 yılında gerçekleşen E. coli salgını nedeniyle bu konu araştırılmaya başlanmış olduğu vurgulanan araştırmada, sekiz Avrupa ülkesinden (Belçika, Almanya, İrlanda, İtalya, Hollanda, Portekiz, İspanya ve Birleşik Krallık) 18 ila 75 yaş arasındaki 1.264 katılımcı, taze sebzelerdeki bakterilerle ilgili güvenlik riskleri hakkında bilgi bulmak için çeşitli iletişim kanallarını kullanma olasılıklarını araştıran çevrimiçi bir anketi tamamladılar. Krizin daha önce taze sebzelerin (domates, marul veya salatalık) kirlenmesinin bir sonucu olduğuna, 50 kişinin ölümüne, 850 kişinin böbrek yetmezliğine ve taze sebze sektörü için ciddi ekonomik kayıplara yol açtığına inanılıyordu.
Araştırmada, katılımcıların araştırmacılığı, risklere duyarlılığı ve taze sebze tüketimine yönelik genel tutumları da değerlendirildi. Yaş, cinsiyet, yaşanılan ülke ve ekonomik durumları gibi sosyal demografik değişkenler de edinildi.
Katılımcılar cevaplarına göre dört gruba ayrıldı. İlk kategori olan "Kanallar arası yüksek eğilim", katılımcıları sosyal medya da dahil olmak üzere tüm kanallardan konuyla ilgili riskler hakkında bilgi aramaya güçlü bir niyetle karakterize etti.
İkinci grubun, "yerleşik medya eğilimi" de aktif olarak daha çok geleneksel veya çevrimiçi medya kanalları aracılığıyla risk bilgisi aramaya itti.
'Orta düzeyde çapraz kanal bilgisi' olarak etiketlenen üçüncü gruptaki katılımcılar, geleneksel veya çevrimiçi kanallarda ek risk bilgileri aramaya nispeten daha az eğilimliydi, ancak sosyal medyayı kullanmaya daha yatkındı.
Son grup olan 'Düşük çapraz kanal bilgisinde' ise, sebzelerle ilgili riskler hakkında ek bilgi arama eğilimi düşüktü. Sebze riskleri hakkında ek bilgi arama motivasyonunun, çoklu bilgi kanallarını kullanma eğilimi, gıda haberlerine en yüksek ilgi seviyesi ve risklere karşı genel hassasiyet ile pozitif yönde ilişkili olduğu bulundu.
Sebze riskleri hakkında bilgi edinmek için sosyal medyada arama yapmaya daha meyilli olan katılımcıların yaş ortalaması ("Yüksek" ve "Orta" gruplar), olmayanlara göre önemli ölçüde daha düşüktü. Çalışma ayrıca katılımcıların menşe ülkesine göre bazı farklılıklar ortaya çıkardı. Güney Avrupa ülkelerinden (İtalya, Portekiz ve İspanya) gelenler, 'Kanallar arası yüksek eğilim' grubunda aşırı temsil edilirken, bu da bu ülkelerdeki insanların sosyal medya da dahil olmak üzere farklı kanalları kullanarak gıda riski bilgilerini arama eğiliminin daha yüksek olduğunu ortaya çıkardı. Belçika, Almanya, Hollanda ve Birleşik Krallık'tan katılımcılar bu grupta yeterince temsil edilemedi.
Yazarlar, sosyal medyanın risk bilgisi sağlamak için değerli bir araç olabileceği, ancak her zaman diğer kanalların yanında olabileceği sonucuna vardı. Bir bilgi kaynağı olarak sosyal medyaya yönelen insanların, onu tek başına bir kaynak olarak değil, geleneksel kanallarla birlikte kullanacağının altını çizdiler. Araştırma, geleneksel medyada risk bilgisi arama eğiliminin düşük olduğunu bildirenlerin aynı şeyi sosyal medya için de bildirdiğini, sosyal medyanın ulaşılması zor tüketicileri hedeflemek için kullanılabileceğine dair hiçbir kanıt bulamadığını da gösterdi.
Doğru ve zamanında risk bilgilerinin sağlanması, risklerin yayılmasını erkenden önlemek, tüketicileri korumak ve gıda zinciri sektörlerinde büyük kayıpları önlemek için çok önemlidir. Çok sayıda bilgi kanalı mevcut olduğundan, iletişimcilerin tüketicilerin nereye baktıklarını bilmeleri önemlidir, böylece iletişimlerini buna göre şekillendirebilirler.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950329314000639
A