GIDA SAVUNMASI NEDİR?
Gıda savunması, olası sistem saldırılarının etkisini azaltmak amacıyla kötü niyetli, suç veya terörist tehditler veya faaliyetlerle gıdaya yönelik kasıtlı saldırıları önlemek için gıda sistemi güvenlik açıklarını (fiziksel, personel ve operasyonel güvenlik) ele alan ayrı bir alandır.
Kasıtlı olan eylemler, İyi Tarım Uygulamaları (GMP), HACCP kapsamında olmadığı için değerlendirmesi farklı bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Değerlendirme yapılırken öncelikle işletmeyi analiz etmek ve sonrasında gerekli kontrol önlemlerini belirlemek gereklidir.
Tedarik zincirinin küresel doğası ve uzunluğu nedeniyle, bir ülkede üretilen gıdanın diğerleri üzerinde büyük etkisi olabilir. Biyolojik, kimyasal, fiziksel ve radyo-nükleer tehlikelere ayrılabilen gıda savunmasında dikkate alınabilecek çok çeşitli tehlikeler vardır.
Gıda savunmasında, öğrenilecek doğrudan bir emsal olmayabilir, istatistikler önemsiz olabilir ve kullanılabilecek herhangi bir çevresel veya ekolojik ilke olması muhtemel değildir. Tehdidin boyutu olası saldırganın motivasyonuna, yeniliği ve yeteneğine, hedeflenen işlemin güvenlik açığına, başarılı bir saldırının olası etkisine bağlıdır. Saldırılar, hoşnutsuz çalışanlar (mevcut veya eski), protestocular veya eylemci gruplar, teröristler, rakipler tarafından yapılabilir. Örneğin, temizlik ekibi, müteahhitler, geçici çalışanlar, kamyon şoförleri (nakliye ve teslim alma), ziyaretçiler veya bunların kılığına girenler, bilgisayar korsanları veya profesyonel suçlular (dolandırıcılar) gerçekleştirebilir.
Bir gıda savunma planı, bazı açılardan HACCP planına benzer olsa da, iki plan arasında çelişkiler olabileceğinden, genellikle bir tesisin kalite güvence veya teknik müdürü tarafından yönetilmemelidir. Sahanın zayıf yönlerini ve müdahale planlarını açığa vurmamak için, gıda savunma planı saha tarafından son derece gizli olarak ele alınmalıdır. Bir gıda savunma planı, kasıtlı gıda kontaminasyonunu önlemek için mevcut güvenlik koşullarını ve halihazırda uygulanmakta olan risk azaltma önlemlerini değerlendirir ve tesiste bir ekip tarafından hammadde ve gıdaların kasıtlı olarak karıştırılmasını önlemek için geliştirilen kontrol önlemlerini ortaya koyar. Risk değerlendirme sonucunda, özellikle yüksek riskli olarak belirlenen bir durum var ise mevcut güvenlik önlemlerine ek olarak, riski azaltacak kontrol ve önlemler belirlenmelidir. Gıda savunma risk analizi en az yılda bir ve yeni bir risk oluştuğunda, ürün emniyeti ve gıda savunmasına etki eden bir vaka olduğunda gözden geçirilmelidir. Gözden geçirmenin kaydı tutulmalıdır, önlemlerin etkinliği göstermek amacıyla da saha denetimleri veya tatbikatlar gerçekleştirilmelidir.
KAYNAKLAR:
https://www.ifst.org/resources/information-statements/food-defence
https://www.fsis.usda.gov/food-safety/food-defense-and-emergency-response/food-defense