GIDA GÜVENCESİ VE GIDA EGEMENLİĞİ NEDİR?
Gıda güvencesi, 1970-80’li yıllara kadar yalnızca artan nüfus oranları dikkate alınarak, kişi başına yeterli miktarda ve satın alınabilir fiyatta gıdaya ulaşılabilmesi olarak tanımlanırken, 80’li yıllarda gıda güvencesi hakkında farklı birçok tanımlamanın mevcut olduğu saptanmıştır.
Gıda güvencesi gündelik dilimizde pek kullanılmayan bir kavramdır. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) uluslararası hedeflerinden biri olarak 1970’li yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. FAO’nun en son tanımına göre, ‘‘Tüm insanların her zaman ihtiyaç duydukları temel gıdaya hem fiziksel hem de ekonomik erişiminin sağlanması.’’ gıda güvencesidir.
1994 yılında Kanada’da gıda güvencesi, belirli koşullar çerçevesinde tanımlanmıştır.
Gıda mevcudiyeti: Yerli üretim veya ithalat yoluyla (gıda yardımı dahil) sağlanan, uygun kalitede yeterli miktarda gıdanın varlığı.
Gıda erişimi: Besleyici bir diyette uygun gıdaları sağlayabilmek amacıyla bireylerin mevcut kaynaklara erişimi.
Kullanım: Tüm fizyolojik ihtiyaçların karşılandığı bir beslenme refahı durumuna ulaşmak için yeterli diyet, temiz su, sanitasyon ve sağlık bakımı yoluyla gıdaların kullanılması. Bu da gıda güvenliğinde gıda dışı girdilerin önemini ortaya çıkarmaktadır.
İstikrar: Gıda güvenliğinin sağlanması için bir nüfus, hane veya birey her zaman yeterli gıdaya erişebilmelidir. Ani şoklar (örneğin ekonomik veya iklim krizi) veya döngüsel olaylar (örneğin mevsimsel gıda güvensizliği) sonucunda gıdaya erişimlerini kaybetme riskine girmemelidirler. Bu nedenle istikrar kavramı, gıda güvenliğinin hem bulunabilirliği hem de erişim boyutlarına atıfta bulunabilir.
Gıda egemenliği, insanların kendine yeterliliklerini sağlama temelinde gıda maddelerini kendilerinin üretmesinin bir hak olduğunu dile getirmek olarak tanımlanabilir. Gıda egemenliği ekolojik bir bakış açısı ile bu hakkın kuvveden fiile dönüşmesini sağlayacak uygulamaları öne çıkarması, iş birliği ve dayanışma ağlarına yaslanması bakımından her üç kavram içinde teknik, hijyenik ve yasal bir çerçeveye sıkışmayan, politik potansiyeli en güçlü kavram olarak tanımlanabilir.
https://www.fao.org/fileadmin/templates/faoitaly/documents/pdf/pdf_Food_Security_Cocept_Note.pdf